تحلیل و بررسی موانع آمایش سرزمین در ایران

Authors

  • ولی الله رستمعلی زاده استادیار جامعه شناسی توسعه، مؤسسۀ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور
  • یونس اکبری کارشناس پژوهشی پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه شریف
Abstract:

سابقۀ برنامه ریزی عمرانی در کشور بیش از شش دهه است. در این مدت، برنامه ریزی در مفهوم عام و آمایش سرزمین در مفهوم خاص، تحت تأثیر شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، همواره با دگرگونی هایی همراه بوده است. این برنامه ها با موانع و چالش هایی رو به رو بوده اند. هدف مقالۀ حاضر تحلیل و ارزیابی این چالش ها و موانع پیش روی اجرای برنامه های توسعه در مفهوم عام و آمایش سرزمین در مفهوم خاص است. روش تحقیق در این مقاله اسنادی است. نتایج نشان می دهد که هرچند تقسیم کار بین مناطق با منابع بالقوۀ آن ها، در تدوین اسناد آمایش سرزمین، در قالب نظر صورت گرفته، اما در عمل توجه چندانی به آن نشده است. این امر منجر به توسعۀ نامتوازن و نامتعادل مناطق کشور شده که خود سبب تشدید نابرابری بین مناطق مختلف کشور شده است. ازجمله موانع این فقدان تقسیم کارِ عملی بین مناطق کشور می توان به ساختار تک ساخت سیاسی، تقسیم بندی نامناسب سیاسی ـ اداری، نبود تعریف مناسب از منطقه در کشور، بی توجهی به مسئلۀ جمعیت و مهاجرت، فقدان طرح یکپارچه و نظام مند، بی توجهی به همۀ ابعاد آمایش سرزمین به یک اندازه، فشارهای سیاسی برای اجرای طرح ها و پروژه های فاقد توجیه اقتصادی و فنی و فقدان مدل مناسب برای آمایش سرزمین در ایران اشاره کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

آسیب‌شناسی و ارزیابی طرح های آمایش سرزمین در کشور ایران

قریب به 70 سال سابقه در نظام برنامه‌ریزی کشور و همچنین 50 سال تجربه تلاش برای نهادینه ساختن رویکرد آمایشی- فضایی در نظام مدیریت و اقدامات توسعه‌ای در کشور وجود دارد، ولی هنوز نبود یک سند آمایشی مورد وفاق در سطح ملی و سازوکارهای نهادی و قانونی تحقق‌بخش برنامه‌ها و طرح‌های آمایشی تدوین شده سبب شده که نظام تخصیص نتواند به‌رغم تأکیدات خاص تمام اسناد برنامه‌های بخشی به نابرابری‌های منطقه‌ای پایان بخ...

full text

تحلیل برهم‌کُنش کارکرد آموزش عالی و صنعت در ایران از منظر آمایش سرزمین

یکی از جنبه‌های بسیار مهم توسعه از منظر آمایش سرزمین تحلیل فرایندهای بلندمدت اثرگذار بر سازوکارهای نهادی سرزمین و تعیین سهم مناطق از این جریان است. مدت‌های مدید است‌ که اقتصاد با سرعت بسیار به سمت دانایی‌محوری در حال ‌حرکت است و کشورهایی که از این مهم غافل شده‌اند از توسعة بنیادین بازمانده‌اند. در این پژوهش کاربردی با رویکردی تحلیلی و نگاه کمّی لزوم طرح یک بینش راهبردی در خصوص ارتباط دوسویة آموز...

full text

روش‌های بهینه‌سازی در آمایش سرزمین

امروزه روش‌های بهینه‌سازی در ابعاد مختلف آمایش سرزمین نظیر مکان‌یابی و بهینه‌سازی فضای کالبدی، کاربرد فراوانی دارد. در این مقاله به بررسی روش‌های مختلف بهینه‌سازی چند معیاره در مکان‌یابی و بهینه‌سازی در فضای کالبدی می‌پردازیم و در هر یک از دو زمینه با ارایه مثال، چگونگی کاربرد آنها را خواهیم دید.

full text

درآمدی بر مفهوم آمایش سرزمین وکاربرد‌های آن در ایران

پیشینه توجه به ویژگی‌های منطقه‌ای و ملی به مدیریت آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی‌های توسعه، از دو زاویة دیرینگی و تازگی برخوردار است، از آن جهت دیرینه است که به زمان حضور انسان در پهنه زمین و تعریف سرزمین و کنجکاوی نسبت به حیات بازمی‌گردد و تازگی آن مربوط به یکصد ساله اخیر است که عمدتاً در نیمة سدة اخیر و بعد از جنگ جهانی دوم و با مطالعات فرانسوی‌ها آغاز گردید. در این مقاله ضمن بررسی این ابعاد و سا...

full text

مروری اجمالی بر سیر تحولات آمایش سرزمین در ایران

اقتصاد را می‌توان به صورتهای مختلفی تعریف نمود. اقتصاد در لغت به معنی تعادل است، بر این اساس بایستی با انجام برنامه‌های مستمر و هدفمند اقدام به ایجاد تعادلهای منطقه‌ای نمود. بنا بر تعریفی دیگر، اقتصاد به تخصیص منابع محدود بین خواسته‌های نامحدود بشری تعبیر می‌گردد. بر این اساس بایستی منابع مالی محدود یک کشور به نحوی بین فعالیتهای مختلف مورد نیاز آن کشور تخصیص یابد که از تخصیص آنها بیشترین کا...

full text

تحلیل کارکردی تقسیمات کشوری در اجرای برنامه‌های آمایش سرزمین با تأکید بر ایران

     سازماندهی سیاسی فضای هر کشور در قالب تقسیمات کشوری به اجرا در می­آید. تقسیمات کشوری از مهم­ترین عواملی است که یک نظام سیاسی باید برای تهیه و اجرای برنامه­های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فضایی، زیست­محیطی و همچنین اداره بهتر سرزمین و بهره­برداری بیشتر، به آن توجه کند. از جمله این برنامه­ها، برنامه آمایش سرزمین است که به منظور رفع نابرابری­ها و ایجاد تعادل فضایی در بسیاری کشورها تهیه و اجرا می­ش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 06  issue 3

pages  5- 13

publication date 2016-10-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023